Bij meer dan drie kwart van de Duitse dagbezoeken waarbij uitgaven plaatsvinden, betalen Duitsers (gedeeltelijk) contant. Dit bevestigt het beeld dat Duitsers nog altijd graag contant betalen. Bij de Belgen zijn er twee betaalmethoden die het vaakst worden gebruikt: betalen met contant geld dat vanuit het thuisland is meegenomen (48%) en het gebruik van de pinpas (44%). Tot slot gebruiken Belgen vaker dan Duitsers een creditcard (bij 27% vs. 19% van de bezoeken waarbij betalingen plaatsvinden). 

Ook voor verschillen in de gemiddelde besteding per dagbezoek per seizoen zien we zowel in Duitsland als in België hetzelfde patroon. De gemiddelde bestedingen liggen het hoogst voor dagbezoeken die in de lente plaatsvinden, en gemiddeld genomen het laagst bij bezoeken in de zomer. Het verschil tussen de gemiddelde bestedingen per seizoen is onder Duitse bezoekers overigens wel wat minder groot dan onder Belgische bezoekers.

Zowel voor Duitse als Belgische dagbezoekers geldt dat de gemiddelde bestedingen over het algemeen afnemen met het vorderen van de leeftijd. De jongste leeftijdsgroep (18-34-jarigen) geeft bovengemiddeld veel per bezoek uit, terwijl 50-plussers minder dan gemiddeld besteden tijdens hun dagbezoek aan Nederland. Dit verschil in leeftijd kan bij de Duitse dagbezoekers deels verklaard worden door het feit dat jongeren (18-34-jarigen) hier vaker met een recreatief doel naartoe komen, terwijl 50-plussers vaker komen winkelen in Nederland.

Directe economische waarde van het dagbezoek 

In totaal brachten de Duitsers en Belgen 93,2 miljoen dagbezoeken aan Nederland in de periode oktober 2021-september 2022. Gezamenlijk besteedden zij toen € 10,4 miljard aan hun bezoek. Van deze bestedingen werd bijna € 8,4 miljard uitgegeven door de Duitse bezoekers en ruim € 2,0 miljard door de Belgische bezoekers. Zoals we eerder in dit hoofdstuk al zagen, wordt het merendeel van deze uitgaven tijdens het bezoek aan Nederland gedaan, en daarnaast nog een wat beperkter deel voorafgaand aan het bezoek (circa € 2,85 miljard van de in totaal € 10,9 miljard).

Niet alle bestedingen die samenhangen met het dagbezoek aan Nederland zullen volledig ten goede komen aan de Nederlandse economie. Zo zullen uitgaven voor vervoer bijvoorbeeld soms mede in Duitsland of België zelf gedaan worden. Bij specifieke bestemmingen in Nederland moeten we nog voorzichtiger omgaan met het toerekenen van bestedingen aan de lokale en regionale economie. Niet alle uitgaven zullen daadwerkelijk op de (hoofd)bestemming van het bezoek plaatsvinden, maar soms ook op andere plekken in Nederland die tijdens datzelfde bezoek worden aangedaan.

De uitgaven per persoon per bezoek liggen hoger voor Belgen dan voor Duitsers. De uitgaven liggen hoger bij familie, vrienden of bekenden dan bij bezoeken die in het teken staan van winkelen. De dagbezoeken van de leeftijdsgroep 18-34 jarigen zijn van relatief groot belang voor de economische impact. 

Gemiddelde uitgaven per persoon per dagbezoek per provincie 

Vanuit Vlaanderen en Brussel 

Wanneer Belgen een dagbezoek aan Nederland brengen, liggen de gemiddelde bestedingen lager wanneer ze relatief dichter bij huis blijven of een bestemming in het zuiden van Nederland bezoeken. Wanneer ze een stuk verder reizen en bijvoorbeeld een dag naar Friesland gaan, liggen de gemiddelde bestedingen hoger. Een verklaring hiervoor is te vinden in de vervoerskosten. Daarnaast speelt mee dat hoe verder de reisafstand is, hoe unieker en langer de duur van het dagbezoek vaak is. Hierdoor doen ze over het algemeen meer uitgaven. Dichtbij huis kunnen bezoekers ook voor slechts een uurtje of een paar uurtjes de grens over gaan. 

Vanuit Duitse grensregio’s

Bij een dagbezoek vanuit de Duitse grensregio’s aan Noord-Holland liggen de gemiddelde bestedingen per persoon per bezoek het hoogst, en bij een bezoek aan de provincie Drenthe het laagst. Bij bezoeken aan bestemmingen in Drenthe zijn het vooral de vervoerskosten naar Nederland, bestedingen in winkels en uitgaven aan souvenirs, excursies en toegangskaartjes die beneden het gemiddelde uitkomen. Bij alle bestedingscategorieën bij bezoek aan Noord-Holland wordt door Duitsers bovengemiddeld besteed, behalve aan uitgaven in winkels en aan souvenirs.

Bij zowel de Duitsers als de Belgen liggen de gemiddelde bestedingen per dagbezoek per persoon het laagst wanneer ze naar Nederland komen om te winkelen. De bestedingen zijn het hoogst als ze naar Nederland gaan met als doel om familie, vrienden of bekenden te bezoeken. Dat juist de bestedingen voor winkelen lager liggen, heeft ermee te maken dat dit type bezoeker geen tot nauwelijks uitgaven doet aan excursies, toegangskaartjes en vervoer binnen Nederland – ook al zijn de uitgaven in winkels wel bovengemiddeld in vergelijking met andere bezoekmotieven. Verder geven ze gemiddeld minder uit aan eten en drinken dan andere typen bezoekers. Bezoekers die voor een bezoek aan familie, vrienden of bekenden komen, geven gemiddeld verreweg het meeste per persoon uit aan eten en drinken, en maken daarnaast behoorlijk wat kosten voor excursies, toegangskaarten en vervoer (zowel náár als in Nederland).

Gemiddelde uitgaven per dagbezoek 

De Duitsers geven gemiddeld € 110 per persoon per dagbezoek uit. Het meeste geld wordt in winkels en aan souvenirs uitgegeven, namelijk gemiddeld € 40. Andere belangrijke uitgaven waren eten en drinken (€ 30) en het vervoer naar Nederland (€ 25). De gemiddelde uitgaven van Belgen per persoon per dagbezoek zijn over het algemeen wat hoger dan die van Duitsers, want ze geven gemiddeld per persoon per bezoek aan Nederland € 120 uit. Het meeste geld besteden Belgen gemiddeld genomen aan eten en drinken (€ 40), gevolgd door uitgaven in winkels en voor souvenirs (€ 34) en uitgaven voor het vervoer naar Nederland (€ 33).

Aandeel dagbezoeken met uitgaven

Bij nagenoeg alle buitenlandse dagbezoeken aan Nederland vinden er bestedingen plaats. Bij slechts circa 0,2% van de bezoeken geven Duitsers niets uit in Nederland. Voor België ligt dat percentage op 0,5% van alle bezoeken. Van de bezoekers die in Nederland geld uitgeven, gerelateerd aan hun dagbezoek, kunnen we de uitgaven uitsplitsen in twee categorieën: kosten die voorafgaand aan het bezoek zijn gemaakt, bijvoorbeeld de aanschaf van een ticket of entreebewijs of de reservering van vervoer, en de uitgaven die bezoekers tijdens hun bezoek in Nederland doen. Zoals uit bovenstaande figuur blijkt is dat laatste bij de meeste bezoeken het geval. Bij drie van de tien Duitse bezoeken is sprake van het maken van kosten voorafgaand aan het bezoek, terwijl bij 97% van de Duitse bezoeken tijdens het bezoek uitgaven worden gedaan. Belgen maken in twee van de vijf bezoeken voorafgaand aan het bezoek al kosten en geven bij 96% van de bezoeken (ook) geld uit tijdens het bezoek in Nederland.

4.1 Economische impact van buitenlands dagbezoek

Respondenten zijn gevraagd naar hun uitgaven tijdens het laatste toeristisch-recreatieve dagbezoek aan Nederland. Belangrijk hierbij is om te benadrukken dat deze gegevens een indicatie geven van het uitgavenpatroon van buitenlandse dagbezoekers in Nederland. Het bleek, ook bij andere landelijke en regionale onderzoeken, dat respondenten het lastig vinden om uitspraken te doen over hun uitgaven. Zeker wanneer die ook nog in verschillende categorieën onderverdeeld zijn. Hierdoor bevatten de antwoorden veel uitschieters, die soms afwijkend hoog zijn. Zulke uitschieters hebben veel invloed op een gemiddelde, daarom is ervoor gekozen de ‘mediaan’ te hanteren. Een mediaan is het middelste getal van alle gegeven antwoorden van respondenten en wordt veel minder beïnvloed door de uitschieters. De mediaan geeft daarom een betere indicatie van het uitgavenpatroon. Een rechtstreekse vergelijking met het onderzoek in Duitsland uit 2015/2016 is hierdoor bij dit onderwerp nog minder goed mogelijk, in vergelijking met de andere onderwerpen in dit onderzoeksrapport.

Zoals we in hoofdstuk 1 al zagen is het volume aan jaarlijkse buitenlandse dagbezoeken aan Nederland indrukwekkend. Bij veel van deze bezoeken vinden er bestedingen in Nederland plaats. In dit hoofdstuk gaan we in op de impact van het buitenlands dagbezoek aan Nederland. We kwantificeren de economische impact en geven onder meer inzicht in wie gemiddeld genomen meer geld uitgeeft in Nederland: de Belg of de Duitser. Maar de impact van dagbezoek is breder dan enkel economisch gewin. Vooruitlopend op het verder in beeld brengen van de brede impact van buitenlands dagbezoek, beschrijven we alvast kwalitatieve componenten die hiermee samenhangen.

Directe economische impact van het buitenlandse dagbezoek in 2022